Medal „Labor omnia vincit” dla ks. dra Rafała Rybackiego Kustosza Archiwum Archidiecezjalnego w Poznaniu

06 lis
6 listopada 2023

26 października br. w siedzibie  Archiwum Archidiecezjalnego w Poznaniu miała miejsce niecodzienna uroczystość wręczenia  Kustoszowi naszej instytucji, ks. dr Rafałowi Rybackiemu Srebrnego Medalu Labor Omnia Vincit – nadawanemu przez poznańskie Towarzystwo Hipolita Cegielskiego za krzewienie idei pracy organicznej. Dokonał tego osobiście, w obecności zarządu i pracowników Archiwum, sam Prezydent wspomnianego Towarzystwa – Pan dr Marian Król.

W uzasadnieniu Pan Prezydent Król zwrócił szczególną uwagę na opracowany ostatnio przez Laureata pierwszy tom albumu Pervetusta Posnaniensis EcclesiaPrastary Kościół Poznański – u nas do nabycia, który prezentuje najważniejsze zabytki piśmiennicze z zasobu Archiwum Archidiecezjalnego w Poznaniu.

Księdzu Kustoszowi Rafałowi serdecznie gratulujemy i życzymy wytrwałości w dalszej pracy nad opracowywaniem i popularyzacją najcenniejszych archiwaliów – nieocenionych dla Poznania i Wielkopolski, a także rozumienia historii naszej Ojczyzny i Kościoła.

Per aspera ad astra!

xWS / AT

Archiwiści AAPoz w gościnie u Białej Damy

23 paź
23 października 2023

20 października br. pracownicy Archiwum Archidiecezjalnego w Poznaniu, gościli w Zamku Kórnickim, odnawiając współpracę z Biblioteką Kórnicką PAN, która ma siedzibę w tej zabytkowej podpoznańskiej budowli.

Naszymi przewodniczkami po ekspozycji i zasobach muzeum były Panie: Małgorzata Potocka z Działu Promocji i Edukacji oraz Aneta Falk z Działu Zbiorów Specjalnych; chwilę czasu znalazła także dla nas Dyrektor tej instytucji, Pani Prof. Magdalena Biniaś-Szkopek.

 Z zainteresowanie słuchaliśmy opowieści i legend  o Tytusie Działyńskim, Jadwidze Zamojskiej (nota bene kandydatce na ołtarze), Władysławie Zamojskim (właścicielu nie tylko Kórnika, lecz także Zakopanego i części Tatr, z polskim Morskim Okiem!) i oczywiście Białej Damie, czyli Teofili z Działyńskich Szołdrskiej-Potulickiej, której oryginalny akt zgonu z 1790 roku, zamieszczony w księdze metrykalnej parafii pw. Wszystkich Świętych w Kórniku, jest przechowywany w Archiwum Archidiecezjalnym w Poznaniu. Nasze zamkowe muzealno-biblioteczne itinerarium było bogato ilustrowane, nie tylko stałą ekspozycją i zamkowym wyposażeniem z epoki, lecz także pokazem cennych dzieł bibliotecznych, takich jak: manuskrypty średniowieczne, stare atlasy geograficzne, nuty z czasów Chopina, i innymi „kórnickimi smakami”.

 Posileni kawą i drobnymi słodkościami, które w zabytkowych wnętrzach smakowały wyśmienicie, z szerokimi horyzontami na dalszą współpracę i wymianę doświadczeń,  już planujemy kolejną wizytę w Kórniku, tym razem przy bardziej sprzyjającej pogodzie, aby móc skorzystać  ze spaceru po przepięknym arboretum oraz nawiedzić kolegiatę kórnicką, gdzie pod kaplicą MB Różańcowej znajduje się krypta Działyńskich.

xWS

In memoriam… śp. s. Teresa FLORCZAK CR

10 paź
10 października 2023

Dnia 6 października br. pożegnaliśmy długoletnią pracownicę  Archiwum Archidiecezjalnego w Poznaniu, Siostrę Teresę Mateę Florczak CR – ze Zgromadzenia Sióstr Zmartwychwstania Pańskiego (Zmartwychwstanki). Siostra Teresa urodziła się przed 92 laty w Poznaniu, pochodziła ze Śródki, a w Archiwum Archidiecezjalnym pracowała w latach 1977-2000.  Kompetentna, o silnej osobowości i charakterze, zawsze chętnie służyła pomocą petentom, kwerendzistom, genealogom i historykom.

Mszę Świętą w Kaplicy Sióstr Zmartwychwstanek przy ul. Głogowskiej w Poznaniu za spokój Jej duszy koncelebrował zastępca dyrektora naszej placówki – ks. Jan Maria Musielak, a w pogrzebie na nekropolii górczyńskiej uczestniczyła delegacja pracowników Archiwum. Ofiara eucharystyczna, wiązanka kwiatów, znicz i słowo pożegnania nad grobem, wygłoszone przez ks. Wojciecha Silskiego, były wyrazem wdzięczności okazanej Siostrze i jej Zgromadzeniu za długoletnią pracę dla Kościoła Poznańskiego. Przywołując dewizę Zgromadzenia Sióstr Zmartwychwstanek –  Per crucem et mortem ad resurrectionem et gloriam (Przez krzyż i śmierć do zmartwychwstania i chwały), polecamy zmarłą Siostrę Miłosierdziu Bożemu, prosząc, by przez trudy podjęte z ofiarnością na ziemi doświadczyła w pełni blasku Zmartwychwstałego Pana.

xWS

XIV Dzień Genealoga A.D. MMXXIII

04 paź
4 października 2023

W ostatnią sobotę września, gdy wspominamy patrona nie tylko egzegetów, lecz także archiwistów – św. Hieronima – kapłana i doktora Kościoła – Archiwum Archidiecezjalne w Poznaniu, wraz z Wielkopolskim Towarzystwem Genealogicznym „Gniazdo”, zorganizowało XIV Dzień Genealoga w ramach ogólnopolskich obchodów tego wydarzenia. Frekwencja ze wszech miar dopisała: sala konferencyjna w siedzibie Archiwum wypełniła się po brzegi młodszymi i starszymi genealogami z Wielkopolski, a  nawet spoza jej historycznych granic.

 Otwarcia konferencji dokonali: dyrektor Archiwum Archidiecezjalnego, ks. kanonik Roman Dworacki, wraz z prezesem WTG „Gniazdo”, Wojciechem Jędraszewskim. Sesji pierwszej przewodniczył zastępca dyrektora naszego archiwum, ks. dr Jan Maria Musielak, a referaty wygłosili: Kustosz Muzeum Martyrologicznego w Żabikowie, Jacek Nawrocik, na temat odkrywania losów więźniów niemieckiego nazistowskiego obozu karno-śledczego w tym miejscu oraz dr Przemysław Wojciechowski, Kierownik Oddziału Zabezpieczania Zasobu Archiwalnego Archiwum Państwowego w Poznaniu, na temat odpowiedniej troski i dbałości o rodzinne archiwa.

Po przerwie kawowej sesję drugą poprowadziła Joanna Lubierska, członkini Zarządu WTG „Gniazdo” i zarazem współpracownica naszego Archiwum, poruszając ciekawy temat z ziemi ostrzeszowskiej (dokładniej z Doruchowa), o casusie czarownic, czyli o wykorzystaniu źródeł kościelnych przy ustalaniu wiarygodności przekazów wspomnieniowych; prezes WTG „Gniazdo” wspomniał o Złotej Księdze uczestników Powstania Wielkopolskiego, a dwóch historyków – regionalistów Ziemi Strzeleńskiej, Marian Przybylski i Heliodor Ruciński,  wspomniało o przydrożnym sacrum (kapliczki, świątki) swojej małej piastowskiej ojczyzny (dawny dekanat kruszwicki Archidiecezji Gnieźnieńskiej) .

Nie zabrakło rozmów, spotkań po latach; można było zaopatrzyć się w publikacje historyczno-genealogiczne oraz nabyć najnowszy album naszego archiwum. Uczestnicy pełni wrażeń z niecierpliwością oczekują już na przyszłoroczne spotkanie.

Do zobaczenia – niech Święty Hieronim prowadzi!

xWS

Dzisiejsza i dawna chwała Smolickiej Matki!

08 wrz
8 września 2023

W sobotę 9 września 2023 roku w Sanktuarium Maryjnym w Smolicach koło Jutrosina odbędzie się koronacja tamtejszego, słynącego łaskami, Obrazu Matki Bożej Smolickej Uzdrowienia Chorych. Będzie to koronacja na prawie papieskim z udziałem legata papieskiego, kardynała Dominika Duki. Korony Obrazu zostały pobłogosławione przez papieża Franciszka na Watykanie dnia 17 maja 2023 roku. Wydarzenie to stanowi uwieńczenie wielowiekowego kultu Madonny w tym miejscu – Obraz jest jedną z wczesnych kopii wizerunku z Jasnej Góry w Częstochowie.

W zasobie Archiwum Archidiecezjalnego w Poznaniu znajdują się dokumenty pochodzące ze smolickiej parafii, a wśród nich „Historia Wprowadzenia Bractwa NMP Pocieszenia” z roku 1746 (sygnatura PA 402/001), która świadczy o rozwoju kultu Bogarodzicy przy tamtejszym kościele. Łącząc się z uroczystościami koronacyjnymi, publikujemy fragment wspomnianego dokumentu z nadzieją, że starodawny kult maryjny w Smolicach będzie po koronacji rozwijał się jeszcze dynamiczniej niż w czasach historycznych i znajdzie godne opracowanie w annałach naszej Archidiecezji, dekanatu jutrosińskiego, a także dumnej ze swej Matki i Królowej smolickiej parafii.

Salus Infirmorum ora pro nobis nunc et in hora mortis nostrae!

xWS

Informacje dotyczące koronacji Obrazu Matki Bożej Uzdrowienia Chorych w Smolicach w Archidiecezji Poznańskiej – zobacz: www.archpoznan.pl

Oaza Nowego Życia w Archiwum

03 lip
3 lipca 2023

W dniu 1 lipca 2023 roku, uczestnicy Oazy Nowego Życia (III stopień) z Gorzowa Wielkopolskiego wraz z prowadzącym wakacyjne rekolekcje biskupem Adrianem Putem z diecezji zielonogórsko-gorzowskiej, przybyli z pielgrzymką do Poznania. Pobyt w stolicy Wielkopolski, stał się okazją, do modlitwy w najstarszej katedrze w Polsce oraz do spotkania z Arcybiskupem Stanisławem Gądeckim  Metropolitą Poznańskim. Jednym z punktów pielgrzymiego szlaku oazowej grupy było także spotkanie połączone z prezentacją zasobu Archiwum Archidiecezjalnego w Poznaniu.

Foto: Oaza Nowego Życia (III stopień) z Gorzowa Wielkopolskiego

Z wizytą w Archiwum Sejmu (AS)

26 cze
26 czerwca 2023

Dnia 23 czerwca 2023 roku grupa archiwistów AAPoz, uczestniczyła w wyjeździe do Warszawy, którego głównym celem było zwiedzenie Sejmu RP wraz z Biblioteką i Archiwum Sejmowym. Wycieczka została zorganizowana przez Stowarzyszenie Archiwistów Polskich, Oddział w Poznaniu wraz z Archiwum Państwowym w Poznaniu.

W zabytkowej czytelni w kształcie rotundy Dyrektor Biblioteki Sejmu RP, Wojciech Kulisiewicz,  zapoznał nas z historią tego miejsca. Biblioteka swymi korzeniami sięga 1919 roku, kiedy to, tuż po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, zwołano pierwszy w naszych dziejach wyborów demokratycznych Sejm, a grupa posłów złożyła wniosek o ustanowienie biblioteki. Obecnie Biblioteka Sejmowa jest biblioteką naukową, działającą w ramach Kancelarii Sejmu. Służy jednocześnie odrodzonemu w 1989 roku Senatowi, udostępniając swoje zbiory także użytkownikom zewnętrznym, np. urzędnikom czy naukowcom.

Dowiedzieliśmy się, że w 1990 roku powstało Archiwum Sejmu RP – jako samodzielna komórka organizacyjna – a w 1993 roku zostało włączone do Biblioteki Sejmowej na prawach jednego z jej wydziałów. Zadaniem tego Archiwum jest gromadzenie dokumentacji wytworzonej w wyniku działalności Sejmu i jego organów, Kancelarii Sejmu oraz biur poselskich. Po jednym z magazynów archiwalnych oprowadzała nas Pani Naczelnik Archiwum Sejmu RP, Bożena Żmuda. Wrażenie wywarły na nas tabliczki informacyjne na regałach, takie jak np. „Okrągły Stół”, „Dokumentacja komisji śledczych”, „Teczki poselskie”. W zasobie Archiwum znajduje się ponad 1500 mb akt, ponad 73 tys. nagrań dźwiękowych i ponad 10 tys. zestawów fotografii. Podobno najczęściej z zasobu Archiwum Sejmowego korzysta Prokuratura.

Przewodnik oprowadził nas po gmachu Sejmu, przedstawiając historię kompleksu budynków przy ul. Wiejskiej w Warszawie, którego budowa rozpoczęła się od razu po odzyskaniu przez nasz kraj niepodległości w 1918 roku. W 1928 roku inaugurowano nową Salę Posiedzeń wg projektu Kazimierza Skórewicza, w której 23.04.1935 roku uchwalono konstytucję kwietniową. Dobrze było choć przez chwilę posiedzieć na galerii, spoglądając na Salę Plenarną, lożę prezydencką, godło Polski i historyczny krzyż, odbudowaną po zniszczeniach II wojny światowej w takim samym stylu, w jakim powstała.

Duże wrażenie wywarł na nas hol główny, z pięknymi schodami,  znany wszystkim z przekazów medialnych.  Widnieje tu tablica upamiętniająca posłów i senatorów RP, którzy zginęli w katastrofie lotniczej 10.04.2010 roku. W jej centralnym punkcie umieszczono godło Polski wiszące wcześniej w kabinie prezydenckiej TU-154. Symboliczne znaczenie dla wszystkich Polaków ma ten biały orzeł w koronie, pięknie wyhaftowany na grubym czerwonym suknie, który w najmniejszym stopniu nie uległ zniszczeniu podczas tej tragedii.

Dla nas, archiwistów z Poznania, niezwykle cenny jest krzyż zawieszony w gablocie przy schodach, wykonany z drewna dębu pochodzącego z wałów grodu Mieszka I. Zdaniem dendrologów, dąb ten został ścięty w znamiennym 966 roku. Krzyż jest darem Księdza Arcybiskupa Stanisława Gądeckiego dla polskiego Parlamentu w 1050 rocznicę chrztu Polski.

Przy głównych schodach prowadzących do Sejmu RP umieszczono dwie tablice upamiętniające wizytę złożoną w Parlamencie 11.06.1999 roku przez św. Jana Pawła II. Na jednej z nich można przeczytać fragment przesłania papieża Polaka do Sejmu i Senatu RP, słowa aktualne zawsze i w każdej epoce dziejowej:

„Dziś, w tym miejscu, w jakiś sposób szczególny uświadamiamy sobie zasadniczą rolę, jaką w demokratycznym państwie spełnia sprawiedliwy porządek prawny, którego fundamentem zawsze i wszędzie winien być człowiek, jego niezbywalne prawa i prawa całej wspólnoty, której na imię Naród”.

A.T.

Sesja naukowa i Walne Zgromadzenie SAK

20 cze
20 czerwca 2023

W poniedziałek, 19 czerwca 2023 roku, w Gnieźnie odbyła się sesja naukowa oraz walne zgromadzenie Stowarzyszenia Archiwistów Kościelnych. Relacja ze spotkania archiwistów kościelnych (poniżej linki):

W spotkaniu uczestniczyli także przedstawiciele poznańskich archiwów kościelnych:

  • Ks. prof. UAM dr hab. Bernard Kołodziej – Dyrektor Archiwum Towarzystwa Chrystusowego dla Polonii Zagranicznej w Poznaniu,
  • ks. dr Jan Maria Musielak – Zastępca Dyrektora Archiwum Archidiecezjalnego w Poznaniu,
  • ks. Roman Dworacki – Dyrektor Archidiecezjalnego w Poznaniu.

Foto: stowarzyszenie-archiwistow-koscielnych.pl

Gala wręczenia Nagród im. prof. Stanisława Nawrockiego dla archiwistów województwa wielkopolskiego.

14 cze
14 czerwca 2023

 

W ramach obchodzonego w tym roku w Poznaniu „V Międzynarodowego Tygodnia Archiwów 2023” w siedzibie Wielkopolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Poznaniu, odbyła się już po raz szósty, gala wręczenia Nagród im. prof. Stanisława Nawrockiego dla archiwistów województwa wielkopolskiego (więcej na temat uroczystości – zobacz na stronie www.poznan.uw.gov.pl).

W imieniu wojewody wielkopolskiego Michała Zielińskiego nagrody wręczyła I wicewojewoda wielkopolski Aneta Niestrawska.

Nagrody otrzymali: kategoria nagroda główna – Grażyna Zaliwska (Archiwum Państwowe w Poznaniu), kategoria nagroda dla młodego archiwisty – dr. Tomasz Kościański (Archiwum Państwowe w Lesznie), kategoria  nagroda za całokształt dorobku archiwalnego – Grzegorzowi Waliś (Archiwum Państwowe w Kaliszu).

Przypomnijmy, iż nagrody zostały ustanowione 6 listopada 2017 r. Ich twórcą był ówczesny wojewoda wielkopolski Zbigniew Hoffmann, we współpracy z Instytutem Pamięci Narodowej Oddział w Poznaniu, Archiwum Państwowym w Poznaniu i Archiwum Archidiecezjalnym w Poznaniu.

„Archiwa Zjednoczone” – Rozpoczął się V Międzynarodowy Tydzień Archiwów / 2023

13 cze
13 czerwca 2023

W poniedziałek 12 czerwca 2023 roku w siedzibie Archiwum Archidiecezjalnego w Poznaniu pod hasłem „Archiwa Zjednoczone”, zainaugurowano obchody „V Międzynarodowego Tygodnia Archiwów 2023”, projektu realizowanego przez instytucje archiwalne miasta Poznania: Archiwum Archidiecezjalne w Poznaniu, Archiwum Państwowe w Poznaniu, Biblioteka Raczyńskich, Centrum Szyfrów Enigma, Instytut Pamięci Narodowej, Zakład Archiwistyki UAM  oraz Sekcja Archiwistyki Studenckiego Koła Naukowego Historyków UAM (więcej na V MTA 2023 – zobacz tutaj). W ramach spotkania zatytułowanego „Różne drogi poszukiwań przodków. Jak zacząć przygodę z genealogią?”, ks. dr Jan Maria Musielak poprowadził warsztaty archiwalno-genealogiczne poświęcone narzędziom pomagającym w tworzeniu drzewa genealogicznego rodziny. Ponadto w holu Archiwum zaprezentowano wystawę „Biskupi Poznańscy na przestrzeni wieków”, przygotowaną przez Diecezjalny Instytut Akcji Katolickiej Archidiecezji Poznańskiej we współpracy z Archiwum Archidiecezjalnym w Poznaniu.