Nakładem Wydawnictwa Miejskiego Posnania ukazała się dwujęzyczna polsko-angielska publikacja w opracowaniu Danuty Książkiewicz-Bartkowiak pt. Paweł Edmund Strzelecki – Obywatel Świata – Citizen Of The World,  wydana z okazji obchodzonego właśnie roku tego badacza kontynentu australijskiego, podróżnika pochodzącego z podpoznańskiej Głuszyny.

W książce o charakterze biografii ukazano bardziej lub mniej znane fakty i ciekawostki z życia tego zasłużonego dla ojczyzny i Wspólnoty Brytyjskiej Wielkopolanina, a także zamieszczono reprodukcję jego aktu  chrztu z 1797 roku, który znajduje się w zasobie metrykalnym Archiwum Archidiecezjalnego w Poznaniu.

Zachęcamy do lektury, a także  nawiedzenia miejsca chrztu Pawła Edmunda Strzeleckiego w kościele pw. św. Jakuba Większego Apostoła  w Głuszynie oraz miejsca spoczynku (po ekshumacji z 1997 roku z cmentarza Kensal Green w Londynie) w Krypcie Zasłużonych Wielkopolan w kościele pw. św. Wojciecha w Poznaniu.

xWS

26 października br. w siedzibie  Archiwum Archidiecezjalnego w Poznaniu miała miejsce niecodzienna uroczystość wręczenia  Kustoszowi naszej instytucji, ks. dr Rafałowi Rybackiemu Srebrnego Medalu Labor Omnia Vincit – nadawanemu przez poznańskie Towarzystwo Hipolita Cegielskiego za krzewienie idei pracy organicznej. Dokonał tego osobiście, w obecności zarządu i pracowników Archiwum, sam Prezydent wspomnianego Towarzystwa – Pan dr Marian Król.

W uzasadnieniu Pan Prezydent Król zwrócił szczególną uwagę na opracowany ostatnio przez Laureata pierwszy tom albumu Pervetusta Posnaniensis Ecclesia – Prastary Kościół Poznański – u nas do nabycia, który prezentuje najważniejsze zabytki piśmiennicze z zasobu Archiwum Archidiecezjalnego w Poznaniu.

Księdzu Kustoszowi Rafałowi serdecznie gratulujemy i życzymy wytrwałości w dalszej pracy nad opracowywaniem i popularyzacją najcenniejszych archiwaliów – nieocenionych dla Poznania i Wielkopolski, a także rozumienia historii naszej Ojczyzny i Kościoła.

Per aspera ad astra!

xWS / AT

20 października br. pracownicy Archiwum Archidiecezjalnego w Poznaniu, gościli w Zamku Kórnickim, odnawiając współpracę z Biblioteką Kórnicką PAN, która ma siedzibę w tej zabytkowej podpoznańskiej budowli.

Naszymi przewodniczkami po ekspozycji i zasobach muzeum były Panie: Małgorzata Potocka z Działu Promocji i Edukacji oraz Aneta Falk z Działu Zbiorów Specjalnych; chwilę czasu znalazła także dla nas Dyrektor tej instytucji, Pani Prof. Magdalena Biniaś-Szkopek.

 Z zainteresowanie słuchaliśmy opowieści i legend  o Tytusie Działyńskim, Jadwidze Zamojskiej (nota bene kandydatce na ołtarze), Władysławie Zamojskim (właścicielu nie tylko Kórnika, lecz także Zakopanego i części Tatr, z polskim Morskim Okiem!) i oczywiście Białej Damie, czyli Teofili z Działyńskich Szołdrskiej-Potulickiej, której oryginalny akt zgonu z 1790 roku, zamieszczony w księdze metrykalnej parafii pw. Wszystkich Świętych w Kórniku, jest przechowywany w Archiwum Archidiecezjalnym w Poznaniu. Nasze zamkowe muzealno-biblioteczne itinerarium było bogato ilustrowane, nie tylko stałą ekspozycją i zamkowym wyposażeniem z epoki, lecz także pokazem cennych dzieł bibliotecznych, takich jak: manuskrypty średniowieczne, stare atlasy geograficzne, nuty z czasów Chopina, i innymi „kórnickimi smakami”.

 Posileni kawą i drobnymi słodkościami, które w zabytkowych wnętrzach smakowały wyśmienicie, z szerokimi horyzontami na dalszą współpracę i wymianę doświadczeń,  już planujemy kolejną wizytę w Kórniku, tym razem przy bardziej sprzyjającej pogodzie, aby móc skorzystać  ze spaceru po przepięknym arboretum oraz nawiedzić kolegiatę kórnicką, gdzie pod kaplicą MB Różańcowej znajduje się krypta Działyńskich.

xWS

Dnia 6 października br. pożegnaliśmy długoletnią pracownicę  Archiwum Archidiecezjalnego w Poznaniu, Siostrę Teresę Mateę Florczak CR – ze Zgromadzenia Sióstr Zmartwychwstania Pańskiego (Zmartwychwstanki). Siostra Teresa urodziła się przed 92 laty w Poznaniu, pochodziła ze Śródki, a w Archiwum Archidiecezjalnym pracowała w latach 1977-2000.  Kompetentna, o silnej osobowości i charakterze, zawsze chętnie służyła pomocą petentom, kwerendzistom, genealogom i historykom.

Mszę Świętą w Kaplicy Sióstr Zmartwychwstanek przy ul. Głogowskiej w Poznaniu za spokój Jej duszy koncelebrował zastępca dyrektora naszej placówki – ks. Jan Maria Musielak, a w pogrzebie na nekropolii górczyńskiej uczestniczyła delegacja pracowników Archiwum. Ofiara eucharystyczna, wiązanka kwiatów, znicz i słowo pożegnania nad grobem, wygłoszone przez ks. Wojciecha Silskiego, były wyrazem wdzięczności okazanej Siostrze i jej Zgromadzeniu za długoletnią pracę dla Kościoła Poznańskiego. Przywołując dewizę Zgromadzenia Sióstr Zmartwychwstanek –  Per crucem et mortem ad resurrectionem et gloriam (Przez krzyż i śmierć do zmartwychwstania i chwały), polecamy zmarłą Siostrę Miłosierdziu Bożemu, prosząc, by przez trudy podjęte z ofiarnością na ziemi doświadczyła w pełni blasku Zmartwychwstałego Pana.

xWS

W ostatnią sobotę września, gdy wspominamy patrona nie tylko egzegetów, lecz także archiwistów – św. Hieronima – kapłana i doktora Kościoła – Archiwum Archidiecezjalne w Poznaniu, wraz z Wielkopolskim Towarzystwem Genealogicznym „Gniazdo”, zorganizowało XIV Dzień Genealoga w ramach ogólnopolskich obchodów tego wydarzenia. Frekwencja ze wszech miar dopisała: sala konferencyjna w siedzibie Archiwum wypełniła się po brzegi młodszymi i starszymi genealogami z Wielkopolski, a  nawet spoza jej historycznych granic.

 Otwarcia konferencji dokonali: dyrektor Archiwum Archidiecezjalnego, ks. kanonik Roman Dworacki, wraz z prezesem WTG „Gniazdo”, Wojciechem Jędraszewskim. Sesji pierwszej przewodniczył zastępca dyrektora naszego archiwum, ks. dr Jan Maria Musielak, a referaty wygłosili: Kustosz Muzeum Martyrologicznego w Żabikowie, Jacek Nawrocik, na temat odkrywania losów więźniów niemieckiego nazistowskiego obozu karno-śledczego w tym miejscu oraz dr Przemysław Wojciechowski, Kierownik Oddziału Zabezpieczania Zasobu Archiwalnego Archiwum Państwowego w Poznaniu, na temat odpowiedniej troski i dbałości o rodzinne archiwa.

Po przerwie kawowej sesję drugą poprowadziła Joanna Lubierska, członkini Zarządu WTG „Gniazdo” i zarazem współpracownica naszego Archiwum, poruszając ciekawy temat z ziemi ostrzeszowskiej (dokładniej z Doruchowa), o casusie czarownic, czyli o wykorzystaniu źródeł kościelnych przy ustalaniu wiarygodności przekazów wspomnieniowych; prezes WTG „Gniazdo” wspomniał o Złotej Księdze uczestników Powstania Wielkopolskiego, a dwóch historyków – regionalistów Ziemi Strzeleńskiej, Marian Przybylski i Heliodor Ruciński,  wspomniało o przydrożnym sacrum (kapliczki, świątki) swojej małej piastowskiej ojczyzny (dawny dekanat kruszwicki Archidiecezji Gnieźnieńskiej) .

Nie zabrakło rozmów, spotkań po latach; można było zaopatrzyć się w publikacje historyczno-genealogiczne oraz nabyć najnowszy album naszego archiwum. Uczestnicy pełni wrażeń z niecierpliwością oczekują już na przyszłoroczne spotkanie.

Do zobaczenia – niech Święty Hieronim prowadzi!

xWS

W sobotę 9 września 2023 roku w Sanktuarium Maryjnym w Smolicach koło Jutrosina odbędzie się koronacja tamtejszego, słynącego łaskami, Obrazu Matki Bożej Smolickej Uzdrowienia Chorych. Będzie to koronacja na prawie papieskim z udziałem legata papieskiego, kardynała Dominika Duki. Korony Obrazu zostały pobłogosławione przez papieża Franciszka na Watykanie dnia 17 maja 2023 roku. Wydarzenie to stanowi uwieńczenie wielowiekowego kultu Madonny w tym miejscu – Obraz jest jedną z wczesnych kopii wizerunku z Jasnej Góry w Częstochowie.

W zasobie Archiwum Archidiecezjalnego w Poznaniu znajdują się dokumenty pochodzące ze smolickiej parafii, a wśród nich „Historia Wprowadzenia Bractwa NMP Pocieszenia” z roku 1746 (sygnatura PA 402/001), która świadczy o rozwoju kultu Bogarodzicy przy tamtejszym kościele. Łącząc się z uroczystościami koronacyjnymi, publikujemy fragment wspomnianego dokumentu z nadzieją, że starodawny kult maryjny w Smolicach będzie po koronacji rozwijał się jeszcze dynamiczniej niż w czasach historycznych i znajdzie godne opracowanie w annałach naszej Archidiecezji, dekanatu jutrosińskiego, a także dumnej ze swej Matki i Królowej smolickiej parafii.

Salus Infirmorum ora pro nobis nunc et in hora mortis nostrae!

xWS

Informacje dotyczące koronacji Obrazu Matki Bożej Uzdrowienia Chorych w Smolicach w Archidiecezji Poznańskiej – zobacz: www.archpoznan.pl

W dniu 1 lipca 2023 roku, uczestnicy Oazy Nowego Życia (III stopień) z Gorzowa Wielkopolskiego wraz z prowadzącym wakacyjne rekolekcje biskupem Adrianem Putem z diecezji zielonogórsko-gorzowskiej, przybyli z pielgrzymką do Poznania. Pobyt w stolicy Wielkopolski, stał się okazją, do modlitwy w najstarszej katedrze w Polsce oraz do spotkania z Arcybiskupem Stanisławem Gądeckim  Metropolitą Poznańskim. Jednym z punktów pielgrzymiego szlaku oazowej grupy było także spotkanie połączone z prezentacją zasobu Archiwum Archidiecezjalnego w Poznaniu.

Foto: Oaza Nowego Życia (III stopień) z Gorzowa Wielkopolskiego

Dnia 23 czerwca 2023 roku grupa archiwistów AAPoz, uczestniczyła w wyjeździe do Warszawy, którego głównym celem było zwiedzenie Sejmu RP wraz z Biblioteką i Archiwum Sejmowym. Wycieczka została zorganizowana przez Stowarzyszenie Archiwistów Polskich, Oddział w Poznaniu wraz z Archiwum Państwowym w Poznaniu.

W zabytkowej czytelni w kształcie rotundy Dyrektor Biblioteki Sejmu RP, Wojciech Kulisiewicz,  zapoznał nas z historią tego miejsca. Biblioteka swymi korzeniami sięga 1919 roku, kiedy to, tuż po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, zwołano pierwszy w naszych dziejach wyborów demokratycznych Sejm, a grupa posłów złożyła wniosek o ustanowienie biblioteki. Obecnie Biblioteka Sejmowa jest biblioteką naukową, działającą w ramach Kancelarii Sejmu. Służy jednocześnie odrodzonemu w 1989 roku Senatowi, udostępniając swoje zbiory także użytkownikom zewnętrznym, np. urzędnikom czy naukowcom.

Dowiedzieliśmy się, że w 1990 roku powstało Archiwum Sejmu RP – jako samodzielna komórka organizacyjna – a w 1993 roku zostało włączone do Biblioteki Sejmowej na prawach jednego z jej wydziałów. Zadaniem tego Archiwum jest gromadzenie dokumentacji wytworzonej w wyniku działalności Sejmu i jego organów, Kancelarii Sejmu oraz biur poselskich. Po jednym z magazynów archiwalnych oprowadzała nas Pani Naczelnik Archiwum Sejmu RP, Bożena Żmuda. Wrażenie wywarły na nas tabliczki informacyjne na regałach, takie jak np. „Okrągły Stół”, „Dokumentacja komisji śledczych”, „Teczki poselskie”. W zasobie Archiwum znajduje się ponad 1500 mb akt, ponad 73 tys. nagrań dźwiękowych i ponad 10 tys. zestawów fotografii. Podobno najczęściej z zasobu Archiwum Sejmowego korzysta Prokuratura.

Przewodnik oprowadził nas po gmachu Sejmu, przedstawiając historię kompleksu budynków przy ul. Wiejskiej w Warszawie, którego budowa rozpoczęła się od razu po odzyskaniu przez nasz kraj niepodległości w 1918 roku. W 1928 roku inaugurowano nową Salę Posiedzeń wg projektu Kazimierza Skórewicza, w której 23.04.1935 roku uchwalono konstytucję kwietniową. Dobrze było choć przez chwilę posiedzieć na galerii, spoglądając na Salę Plenarną, lożę prezydencką, godło Polski i historyczny krzyż, odbudowaną po zniszczeniach II wojny światowej w takim samym stylu, w jakim powstała.

Duże wrażenie wywarł na nas hol główny, z pięknymi schodami,  znany wszystkim z przekazów medialnych.  Widnieje tu tablica upamiętniająca posłów i senatorów RP, którzy zginęli w katastrofie lotniczej 10.04.2010 roku. W jej centralnym punkcie umieszczono godło Polski wiszące wcześniej w kabinie prezydenckiej TU-154. Symboliczne znaczenie dla wszystkich Polaków ma ten biały orzeł w koronie, pięknie wyhaftowany na grubym czerwonym suknie, który w najmniejszym stopniu nie uległ zniszczeniu podczas tej tragedii.

Dla nas, archiwistów z Poznania, niezwykle cenny jest krzyż zawieszony w gablocie przy schodach, wykonany z drewna dębu pochodzącego z wałów grodu Mieszka I. Zdaniem dendrologów, dąb ten został ścięty w znamiennym 966 roku. Krzyż jest darem Księdza Arcybiskupa Stanisława Gądeckiego dla polskiego Parlamentu w 1050 rocznicę chrztu Polski.

Przy głównych schodach prowadzących do Sejmu RP umieszczono dwie tablice upamiętniające wizytę złożoną w Parlamencie 11.06.1999 roku przez św. Jana Pawła II. Na jednej z nich można przeczytać fragment przesłania papieża Polaka do Sejmu i Senatu RP, słowa aktualne zawsze i w każdej epoce dziejowej:

„Dziś, w tym miejscu, w jakiś sposób szczególny uświadamiamy sobie zasadniczą rolę, jaką w demokratycznym państwie spełnia sprawiedliwy porządek prawny, którego fundamentem zawsze i wszędzie winien być człowiek, jego niezbywalne prawa i prawa całej wspólnoty, której na imię Naród”.

A.T.

W poniedziałek, 19 czerwca 2023 roku, w Gnieźnie odbyła się sesja naukowa oraz walne zgromadzenie Stowarzyszenia Archiwistów Kościelnych. Relacja ze spotkania archiwistów kościelnych (poniżej linki):

• www.stowarzyszenie-archiwistow-koscielnych.pl,
• www.ekai.pl.

W spotkaniu uczestniczyli także przedstawiciele poznańskich archiwów kościelnych:

• Ks. prof. UAM dr hab. Bernard Kołodziej – Dyrektor Archiwum Towarzystwa Chrystusowego dla Polonii Zagranicznej w Poznaniu,
• ks. dr Jan Maria Musielak – Zastępca Dyrektora Archiwum Archidiecezjalnego w Poznaniu,
• ks. Roman Dworacki – Dyrektor Archidiecezjalnego w Poznaniu.

Foto: stowarzyszenie-archiwistow-koscielnych.pl