Dnia 23 czerwca 2023 roku grupa archiwistów AAPoz, uczestniczyła w wyjeździe do Warszawy, którego głównym celem było zwiedzenie Sejmu RP wraz z Biblioteką i Archiwum Sejmowym. Wycieczka została zorganizowana przez Stowarzyszenie Archiwistów Polskich, Oddział w Poznaniu wraz z Archiwum Państwowym w Poznaniu.

W zabytkowej czytelni w kształcie rotundy Dyrektor Biblioteki Sejmu RP, Wojciech Kulisiewicz,  zapoznał nas z historią tego miejsca. Biblioteka swymi korzeniami sięga 1919 roku, kiedy to, tuż po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, zwołano pierwszy w naszych dziejach wyborów demokratycznych Sejm, a grupa posłów złożyła wniosek o ustanowienie biblioteki. Obecnie Biblioteka Sejmowa jest biblioteką naukową, działającą w ramach Kancelarii Sejmu. Służy jednocześnie odrodzonemu w 1989 roku Senatowi, udostępniając swoje zbiory także użytkownikom zewnętrznym, np. urzędnikom czy naukowcom.

Dowiedzieliśmy się, że w 1990 roku powstało Archiwum Sejmu RP – jako samodzielna komórka organizacyjna – a w 1993 roku zostało włączone do Biblioteki Sejmowej na prawach jednego z jej wydziałów. Zadaniem tego Archiwum jest gromadzenie dokumentacji wytworzonej w wyniku działalności Sejmu i jego organów, Kancelarii Sejmu oraz biur poselskich. Po jednym z magazynów archiwalnych oprowadzała nas Pani Naczelnik Archiwum Sejmu RP, Bożena Żmuda. Wrażenie wywarły na nas tabliczki informacyjne na regałach, takie jak np. „Okrągły Stół”, „Dokumentacja komisji śledczych”, „Teczki poselskie”. W zasobie Archiwum znajduje się ponad 1500 mb akt, ponad 73 tys. nagrań dźwiękowych i ponad 10 tys. zestawów fotografii. Podobno najczęściej z zasobu Archiwum Sejmowego korzysta Prokuratura.

Przewodnik oprowadził nas po gmachu Sejmu, przedstawiając historię kompleksu budynków przy ul. Wiejskiej w Warszawie, którego budowa rozpoczęła się od razu po odzyskaniu przez nasz kraj niepodległości w 1918 roku. W 1928 roku inaugurowano nową Salę Posiedzeń wg projektu Kazimierza Skórewicza, w której 23.04.1935 roku uchwalono konstytucję kwietniową. Dobrze było choć przez chwilę posiedzieć na galerii, spoglądając na Salę Plenarną, lożę prezydencką, godło Polski i historyczny krzyż, odbudowaną po zniszczeniach II wojny światowej w takim samym stylu, w jakim powstała.

Duże wrażenie wywarł na nas hol główny, z pięknymi schodami,  znany wszystkim z przekazów medialnych.  Widnieje tu tablica upamiętniająca posłów i senatorów RP, którzy zginęli w katastrofie lotniczej 10.04.2010 roku. W jej centralnym punkcie umieszczono godło Polski wiszące wcześniej w kabinie prezydenckiej TU-154. Symboliczne znaczenie dla wszystkich Polaków ma ten biały orzeł w koronie, pięknie wyhaftowany na grubym czerwonym suknie, który w najmniejszym stopniu nie uległ zniszczeniu podczas tej tragedii.

Dla nas, archiwistów z Poznania, niezwykle cenny jest krzyż zawieszony w gablocie przy schodach, wykonany z drewna dębu pochodzącego z wałów grodu Mieszka I. Zdaniem dendrologów, dąb ten został ścięty w znamiennym 966 roku. Krzyż jest darem Księdza Arcybiskupa Stanisława Gądeckiego dla polskiego Parlamentu w 1050 rocznicę chrztu Polski.

Przy głównych schodach prowadzących do Sejmu RP umieszczono dwie tablice upamiętniające wizytę złożoną w Parlamencie 11.06.1999 roku przez św. Jana Pawła II. Na jednej z nich można przeczytać fragment przesłania papieża Polaka do Sejmu i Senatu RP, słowa aktualne zawsze i w każdej epoce dziejowej:

„Dziś, w tym miejscu, w jakiś sposób szczególny uświadamiamy sobie zasadniczą rolę, jaką w demokratycznym państwie spełnia sprawiedliwy porządek prawny, którego fundamentem zawsze i wszędzie winien być człowiek, jego niezbywalne prawa i prawa całej wspólnoty, której na imię Naród”.

A.T.